Kierownik zadania: dr Beata Schmidt, Zakład Oceanografii Rybackiej i Ekologii Morza
Dotacja MNiSW 2017 (kontynuowany)
W ramach realizacji tematu przeprowadzono dwie 3-dobowe sesje pomiarowe w dniach 7-10 i 21-24 sierpnia 2017 roku, w trakcie których prowadzono ciągłą obserwację sonarem ARIS – łącznie zarejestrowano ponad 120 godzin nagrań. Terminy poszczególnych sesji odpowiadały odpowiednio okresom pełni i nowiu księżyca.
Sonar ARIS zamocowany do konstrukcji użytej w trakcie pomiarów (lewe zdjęcie) oraz ustawiony na skraju trzcinowiska – na miejscu pomiarów (prawe zdjęcie) oraz obraz zarejestrowany sonarem (dolny rysunek)
W trakcie sesji pomiarowych odłowiono też ryby przy użyciu sieci typu Nordic. Sieć ustawiana była równolegle do linii brzegu (na granicy trzcinowisko – otwarta woda). Łącznie przeprowadzono 9 odłowów, trwających ok. 4,5 godziny każdy, obejmujących okres świtu oraz zmierzchu. Po połowach każdorazowo oznaczano gatunek złowionych ryb, ich długość i masę, a także kierunek, z którego wpłynęły w sieć. Pomiary mające na celu identyfikację rodzaju i zagęszczenia roślinności zanurzonej, przeprowadzono w dniu 24 sierpnia 2017 roku na Zalewie Wiślanym. Obserwacji poddano dwa rodzaje roślin: trzcina pospolita (Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steud) i rdestnica grzebieniasta (Stuckenia pectinata (L.) Börner).W miejscu pomiarów udało się zmierzyć tylko zagęszczenie trzciny pospolitej.
Analiza sygnału zarejestrowanego sonarem ARIS wykazała zmienność w dobowej aktywności ryb – zwiększona aktywność ryb występowała przede wszystkim w okresach wschodu i zachodu Słońca. Szczegółowa analiza fragmentów zapisu, polegająca na ręcznym oznaczaniu śladów ruchu pojawiających się ryb, pozwoliła na dokładne określenie ich długości oraz kierunku i prędkości ruchu. Analiza torów ruchu ryb, umożliwiła podział na ryby przemieszczające się na linii trzcinowisko – otwarta woda oraz „kręcące się” (ang. milling). W przeanalizowanych fragmentach zapisu tylko 33% obserwowanych ryb uznano za ryby podejmujące migrację. Nie zaobserwowano tzw. ciągów migracyjnych, ryby przemieszczały się głównie pojedynczo, czasami w grupach po dwa, trzy osobniki. Zweryfikowano długości ryb wyznaczone na podstawie zapisu sonarowego – wykazano podobną strukturę wielkościową ryb obserwowanych sonarem oraz ryb złowionych siecią. Również udziały procentowe ryb migrujących w danym kierunku, wyznaczone na podstawie rejestracji sonarem i ułożenia ryb w sieci, były bardzo podobne. Na podstawie analizy składu gatunkowego wykazano, że najliczniej reprezentowane gatunki to płoć, krąp, ukleja i okoń – stanowiły one 93% udziału w całkowitej liczbie złowionych ryb.
Wiedza o przebiegu i kierunkach horyzontalnych migracji ryb wzbogaca wiedzę dotyczącą ekologii ryb w Zalewie, w szczególności ich stref żerowania i behawioralnej reakcji na obecność drapieżnika. Na podstawie zebranego materiału planowane jest wydanie manuskryptu.
Wyniki badań prowadzonych z wykorzystaniem sonaru ARIS na rzece Nysie w 2016 roku, zostały zaprezentowane na posterze „Impact of the electric barrier and fish scaring system on the activity and movement of fish analysed by means of a multibeam sonar ARIS” w trakcie „FITFISH ANNUAL CONFERENCE”, 21 April 2017, Mostar, Bosnia & Herzegowina.”
