Kierownik zadania: dr hab. Magdalena Podolska, Zakład Zasobów Rybackich we współpracy z Zakładem Chemii Żywności i Środowiska
Dotacja MNiSW 2017 (kontynuowany)
Celem badań była ocena zależności pomiędzy zawartością wybranych metali ciężkich w wątrobie dorszy a występowaniem deformacji szkieletu u ryb, ocena zależności pomiędzy stosunkiem Ca/Sr w tkankach dorsza a występowaniem deformacji szkieletu u ryb oraz określenie, czy zjawisko kumulacji niektórych metali przez kolcogłowy E. gadi, obecne w przewodzie pokarmowym ryb, zmniejsza ryzyko występowania deformacji szkieletu u ryb.
Materiał do badań stanowiły dorsze pozyskane podczas rejsów r/v Baltica w roku 2017. Ryby odłowiono w następujących rejonach: Bornholm, łowisko kołobrzesko-darłowskie, Rynna Słupska oraz Zatoka Gdańska. Analizom ichtiologicznym i parazytologicznym poddano łącznie 223 dorsze, tym 180 ryb zdrowych i 43 osobniki z deformacjami szkieletu. Obecność E. gadi stwierdzono u 50 dorszy. Do analiz chemicznych wyselekcjonowano jedynie te ryby (n=25), u których odpowiednia liczba kolcogłowów i ich masa sumaryczna (minimum 1.5 g) umożliwiała przeprowadzenie dalszych badań. Analizę zawartości metali w tkance mięśniowej i wątrobie dorsza oraz w tkankach E. gadi wykonano w Zakładzie Chemii Żywności i Środowiska. Analizie poddano po 25 pojedynczych prób tkanek dorsza (mięśnie i wątroba) i tkanek E. gadi.
Dorsz ze zniekształconym kręgosłupem
Zawartość kadmu w wątrobach dorszy była wyższa u ryb zdrowych, niż u osobników z deformacjami. Koncentracja tego metalu w wątrobach ryb była jednak dwukrotnie niższa, niż wykazano w latach 2013-2014. W tym przypadku, uzyskane wyniki nie potwierdzają założonej hipotezy, że wysoka zawartość kadmu w wątrobie dorszy zwiększa ryzyko występowania deformacji szkieletu u ryb.
Z drugiej strony, na uwagę zasługuje zjawisko kumulacji kadmu przez kolcogłowy, które zostało już wcześniej wykazane dla układu dorsz – E. gadi. Stężenie Cd w tkankach E. gadi pozyskanych od zdrowych ryb było wyższe, niż w przypadku pasożytów pochodzących od dorszy z deformacjami szkieletu. Dla koncentracji tego pierwiastka w wątrobach zdrowych dorszy, wykazano również wyższą wartość BCF, niż w przypadku osobników z deformacjami.
Wyniki te przemawiają za potwierdzeniem hipotezy, że zjawisko kumulacji kadmu przez pasożytujące u dorsza kolcogłowy E. gadi, w pewnym stopniu chroni żywiciela przed niekorzystnym działaniem tego metalu i zmniejsza ryzyko występowania deformacji szkieletu u ryb. Z drugiej strony, kolcogłowy pozyskane od ryb z deformacjami, kumulowały wapń w większym stopniu, niż pasożyty pochodzące od zdrowych ryb. Stosunek Ca/Sr oraz zawartość tego pierwiastka w mięśniach zdrowych dorszy była wyższa, niż u ryb z deformacjami szkieletu, co może potwierdzać hipotezę, że niski stosunek Ca/Sr w mięśniach dorsza sprzyja powstawaniu deformacji szkieletu u ryb.
