Kierownik zadania: mgr inż. Agnieszka Góra, Zakład Chemii Żywności i Środowiska
Dotacja MNiSW 2017 (nowy)
Głównym celem projektu było wykorzystanie kwasów tłuszczowych jako biomarkerów diety ryb. Wyniki przeprowadzonych analiz pozwoliły ocenić, w jakim stopniu zaproponowane podejście może być przydatne w badaniach ekologii odżywiania ryb, w bogatym ekosystemie Zalewu Wiślanego. Ponadto wyniki badań posłużyły do oceny „walorów jakościowych” poszczególnych gatunków, co jest istotne dla prawidłowego rozwoju i sukcesu reprodukcyjnego heterotrofów na każdym poziomie troficznym, jak również dla poprawnego funkcjonowania całego ekosystemu.
Prowadzone w MIR-PIB badania miały na celu określenie zawartości tłuszczu oraz składu kwasów tłuszczowych wśród ryb występujących w wodach Zalewu Wiślanego. Ocena wpływu bazy pokarmowej na profile kwasów tłuszczowych, została ograniczona do kilku gatunków reprezentujących różne grupy troficzne. Wytypowane gatunki to: sandacz (Sander lucioperca), okoń (Perca fluviatilis), ciosa (Pelecus cultratus), węgorz (Anguilla anguilla), leszcz (Abramis brama) i płoć (Rutilus rutilus). Do scharakteryzowania, klasyfikacji oraz rozróżnienia zebranych wyników zastosowano metody chemometryczne: analizę skupień oraz analizę głównych składowych (PCA).
Dowiedziono, że w ekosystemie Zalewu Wiślanego można zastosować kwasy tłuszczowe do badania relacji troficznych wśród ryb. Wielowymiarowe analizy statystyczne, oparte na zawartości kwasów tłuszczowych jako deskryptorów, pozwoliły na rozróżnienie badanych gatunków oraz identyfikację kwasów tłuszczowych, odpowiedzialnych za występujące różnice międzygatunkowe. Określono również poziom zmienności wewnątrzgatunkowej, wynikającej z rozwoju osobniczego danego gatunku oraz zmian sezonowych. Najmniejszą różnorodnością gatunkową charakteryzowały się nasycone kwasy tłuszczowe (SFA), natomiast największe różnice gatunkowe zaobserwowano dla kwasów mono- i wielo-nienasyconych (MUFA i PUFA). Gatunki drapieżne takie, jak okoń i sandacz, charakteryzowały się znacznymi udziałami kwasu eikozapentaenowego (EPA), kwasu dokozaheksaenowego (DHA) i kwasu arachidonowego (ERA) przy jednoczesnym niskim poziomie kwasów mononienasyconych. W przypadku węgorzy charakterystyczny był znaczny udział kwasów mononienasyconych, szczególnie kwasu oleinowego oraz niski udział wielonienasyconych kwasów tłuszczowych zbudowanych z 20 i 22 atomów węgla. Należy podkreślić, iż owe długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe pełnią ważną rolę w fizjologii ryb i są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania i rozwoju organizmów.
Udziały procentowe poszczególnych grup kwasów tłuszczowych w badanych gatunkach ryb
Wyniki badań przyczynią się do poszerzenia wiedzy na temat jednej z współczesnych metod badania spektrum pokarmowego organizmów, jakim jest analiza składu kwasów tłuszczowych.
Przeprowadzone badania są podstawą do stworzenia własnego dorobku naukowego oraz rozwoju naukowego.
