Kierownik zadania: Kierownik zadania: prof. dr hab. Henryka Dąbrowska, Zakład Chemii Żywności i Środowiska
Dotacja MNiSW 2017 (nowy)
Wykorzystanie gospodarcze małży w wielu krajach obejmuje głównie ich hodowlę do celów konsumpcyjnych. W Morzu Bałtyckim, ze względu na uwarunkowania środowiskowe i.e. niskie zasolenie limitujące wzrost małży, hodowla małży do celów konsumpcyjnych nie znajduje uzasadnienia. Wskazuje się jednak, że hodowla małży w Morzu Bałtyckim może przynieść korzyści ekologiczne i środowiskowe ze względu na ich funkcje filtratora, które mogą zostać wykorzystane w celu usuwania substancji biogenicznych i przeciwdziałania negatywnym skutkom eutrofizacji Bałtyku. Jednakże małże wskutek filtracji akumulują również trwałe zanieczyszczenia organiczne i metale. Z tego względu wykorzystanie gospodarcze biomasy małży wymaga rozważenia, zarówno ich podstawowego składu chemicznego, jak i zawartości zanieczyszczeń.
Badania miały na celu określenie podstawowego składu chemicznego i zawartości trwałych zanieczyszczeń organicznych (TZO) w tkankach miękkich oraz makro- i mikro-elementów w tkankach miękkich i muszlach małży zasiedlających strefę przybrzeżną Bałtyku.
Badania obejmowały trzy gatunki małży, racicznice (Dreissena polymorpha i Dreissena rostriformis bugensis) z Zalewu Szczecińskiego, omułka (Mytilus sp.) z Zatoki Pomorskiej i Gdańskiej (dwa stanowiska omułka w każdej Zatoce) oraz rangię (Rangia cuneata) z Zalewu Wiślanego. W zakresie podstawowego składu chemicznego określano zawartość suchej masy, białka, węglowodanów, lipidów i materii mineralnej. Analizy TZO obejmowały pestycydy chloro-organiczne (OCP; a-, b-, g-HCH, HCB, heptachlor, op-DDE, pp-DDE, op-DDD, pp-DDD i pp-DDT), polichlorowane bifenyle (PCB; 26 kongenerów), polibromowane etery difenylowe (PBDE; 7 kongenerów) oraz wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA; 16 związków natywnych i 7 alkilowanych pochodnych). Analizy makro- i mikro-elementów obejmowały 15 elementów (Ca, Na, P, Fe, K, Mg, Mn, Cu, Zn, Sr, As, Cd, Cr, Pb i Hg).
Tkanki miękkie małży: (A) podstawowy skład chemiczny, (B) udział procentowy zanieczyszczeń organicznych w ∑TZO. Dp –D. polymorpha; Drb –D. rostriformis bugensis; M-117 i M-55 Mytilus sp z Zatoki Pomorskiej; M-130 i M-136 Mytilus sp z Zatoki Gdańskiej; Rc – Rangia cuneata z Zalewu Wiślanego
