Zanieczyszczenia pochodzenia antropogenicznego w środowisku morskim oraz produktach rybnych. Opracowanie danych własnych.
Kierownik zadania: dr hab. inż. Joanna Szlinder-Richert prof.nadzw.
Zakład Chemii Żywności i Środowiska
Celem zadania była analiza uzyskanych wcześniej danych własnych, odniesienie ich do danych literaturowych oraz sformułowanie na tej podstawie rekomendacji dotyczących metodyki monitoringu wybranej grupy trwałych zanieczyszczeń organicznych w rybach.
W latach 2014-2015 prowadzono badania zanieczyszczeń z grupy opóźniaczy zapłonu (PBDE oraz HBCDD) w rybach z estuarium Odry. Badania te były ukierunkowane na poznanie wpływu sezonu oraz diety ryb na poziom tych zanieczyszczeń. Kolejnym celem tematu było zbadanie, jaka jest różnica między stężeniami zanieczyszczeń w tkance mięśniowej i w całym organizmie, dla badanych gatunków. W roku 2016 uzyskane dane zostały poddane analizie statystycznej i opracowane w formie manuskryptu publikacji. Manuskrypt został wysłany do czasopisma, poprawiony zgodnie z uwagami recenzentów i ponownie skierowany do redakcji.
Analiza wyników oraz dostępnych danych literaturowych pozwoliła stwierdzić, że największe różnice w stężeniu PBDE i HBCDDs wśród badanych próbek ryb były związane z dystrybucją zanieczyszczeń pomiędzy tkankami ryb. Dlatego stosowane niekiedy w literaturze porównywanie poziomów stężeń zanieczyszczeń oznaczonych np. w całych rybach i w tkance mięśniowej jest niezalecane i obarczone dużym błędem. Wynika z tego ponadto, że prowadzenie badań zanieczyszczeń w rybach wymaga stosowania odrębnej metodyki w przypadku, kiedy wyniki mają służyć do oceny narażenia konsumentów oraz w przypadku, gdy wyniki mają służyć ocenie środowiska. Innym rozwiązaniem mogłoby być wyznaczanie i stosowanie współczynników przeliczeniowych pozwalających na oszacowanie poziomu zanieczyszczeń w mięśniach na podstawie stężenia w całej rybie, ale wykonane badania wskazują, że takie współczynniki musiałyby być wyznaczane dla każdego gatunku i grupy zanieczyszczeń. Analiza literatury wskazuje też, że pomiędzy badaniami prowadzonymi przez różnych autorów występowały znaczne różnice w sposobie przygotowania próbki do badań, które miały wpływ na ostateczny wynik oznaczonych poziomów zanieczyszczeń.
Wyniki przeprowadzonych analiz danych oraz wynikające z nich wskazówki metodyczne dotyczące metodyki monitoringu substancji niebezpiecznych w rybach stosowanego do oceny stanu środowiska znalazły się w przygotowanym manuskrypcie “Accumulation of polybrominated flame retardants in fish – implications for environmental quality assessments”, który został wysłany do czasopisma “Environmental Monitoring and Assessment”.
