Różnorodność biologiczna i produktywność makrozoobentosu w polskiej strefie południowego Bałtyku i w Zalewie Wiślanym
Kierownik zadania: dr Jan Warzocha
Zakład Oceanografii Rybackiej i Ekologii Morza
Ze względu na niewielką – w porównaniu z innymi akwenami morskimi – głębokość i duży udział dna płytkiego w Bałtyku, również udział ryb poszukujących pokarmu na dnie jest stosunkowo duży.
Zarówno w Zalewie Wiślanym, jak i w Morzu Bałtyckim makrozoobentos odgrywa ważną rolę, jako pokarm ryb demersalnych i zimujących ptaków.
Rybami odżywiającymi się na dnie morskim w polskiej strefie Bałtyku i mającymi duże znaczenie gospodarcze, są przede wszystkim płastugi i dorsz. Stąd też różnorodność biologiczna zgrupowań bezkręgowców dennych, w powiązaniu z ich produktywnością, jest przedmiotem badań w MIR-PIB od kilkudziesięciu lat. Podstawowym celem tych badań jest określenie potencjalnego wpływu – obserwowanych w polskiej strefie Bałtyku i w Zalewie Wiślanym – długookresowych zmian w składzie, rozmieszczeniu i biomasie bezkręgowców dennych na dostępność pokarmu dla ryb i zimujących ptaków. Niniejszy temat jest kontynuacją badań realizowanych w ramach tematów statutowych P2-5 i P2-9 od roku 2014.
W 2016 badania terenowe obejmowały pobieranie próbek na Zalewie Wiślanym z pokładu kutra MIR 2, a na południowym Bałtyku z pokładu r/v Baltica, w trakcie rejsu w ramach tematu DOT16/rekrut. Prace laboratoryjne obejmowały sortowanie próbek makrozoobentosu z Zalewu Wiślanego, zebranych w 2015 roku.
Rozmieszczenie stacji na Zalewie Wiślanym, na których pobierano próbki w 2016 roku w ramach tematu DOT16/bentos
Rozmieszczenie stacji badawczych, na których pobierano próbki makrozoobentosu w trakcie rejsu rv „Baltica” w sierpniu 2016
Wyniki badań wskazują na istotne zmiany w strukturze zespołów bentosowych w Zalewie Wiślanym, spowodowane przez pojawienie się nowego gatunku małża Rangia cuneata. W polskiej strefie Bałtyku drastyczną redukcję, a nawet zupełny zanik, makrozoobentosu obserwowano na głębszym dnie (od 60-70 m) w Zatoce Gdańskiej.
Obszar objęty badaniami w ramach projektu EMBOS
Zgrupowania makrozoobentosu w rejonie otwartego morza, powyżej halokliny charakteryzuje stabilność w okresie ostatnich kilku dekad. W 2016 roku obserwowano również rekolonizację dna w Głębi Bornholmskiej, poniżej 60 m, na którym wcześniej makrofauna wyginęła.
Efektem prac prowadzonych w ramach wcześniejszych tematów oraz w roku 2016 było współautorstwo 7 prac opublikowanych w 2016 roku w pismach międzynarodowych, udział w publikacji Europejskiej Czerwonej Księgi Biotopów oraz wygłoszenie dwu referatów na spotkaniu międzynarodowym i krajowym.
