Ocena zanieczyszczenia południowego Bałtyku odpadami pochodzenia antropogenicznego oraz ocena wpływu wybranych zanieczyszczeń na organizmy
Kierownik zadania: dr hab. Barbara Urban-Malinga prof.nadzw.
Zakład Oceanografii Rybackiej i Ekologii Morza
Celem tematu badawczego była:
- ocena stopnia zanieczyszczenia południowego Bałtyku odpadami pochodzenia antropogenicznego;
- ocena występowania plastików i innych odpadów w przewodach pokarmowych ryb bałtyckich;
- a znaczenia meiobentosu, jako wskaźnika zanieczyszczenia osadów Zatoki Gdańskiej. Zadania te stanowiły kontynuację tematyki rozpoczętej w 2015 roku i ich realizacja polegała na analizie zebranego materiału oraz pracach studyjnych związanych z opracowaniem wyników i przygotowaniem ich do publikacji.
Oddzielnym wątkiem tematycznym było opracowanie metodyki eksperymentów laboratoryjnych oraz skonstruowanie i przetestowanie urządzenia umożliwiającego ocenę wpływu pola (elektro)magnetycznego na zachowanie i procesy fizjologiczne organizmów morskich.
Realizacja zadań mających na celu ocenę występowania plastików i innych odpadów na dnie Bałtyku, i w przewodach pokarmowych ryb, polegała na dokończeniu analiz laboratoryjnych zebranego rok wcześniej materiału, i analizie uzyskanych wyników. Wyniki te zostały opracowane i w formie artykułu przygotowane do publikacji. Ponadto, wykonane zostały analizy taksonomiczne meiobentosu do oceny jego znaczenia, jako wskaźnika zanieczyszczenia chemicznego osadów Zatoki Gdańskiej. Uzyskane wyniki analizowane przy pomocy statystycznych metod wielowymiarowych, pozwalających na zidentyfikowanie grup stanowisk podobnych pod względem składu taksonomicznego, zostały zestawione z wynikami zawartości zanieczyszczeń organicznych w osadach.
Ponadto, przeprowadzone zostały prace nad skonstruowaniem i przetestowaniem urządzenia umożliwiającego ekspozycję organizmów wodnych na sztuczne pole (elektro)magnetyczne. Opracowane też zostały metodyki prowadzenia eksperymentów nad wpływem tego pola na organizmy wodne. Przeprowadzono eksperyment mający na celu ocenę wpływu stałego pola magnetycznego o wartości 10 mT na wczesne stadia rozwojowe pstrąga tęczowego Oncorhynchus mykiss.
Wskaźniki podstawowe przypisane W10 Ramowej Dyrektywy w sprawie Strategii Morskiej UE dotyczą stanu zaśmiecenia środowiska morskiego. Ciągle nie ma jednak wystarczającej wiedzy na temat stopnia zaśmiecenia Bałtyku oraz transferu śmieci do organizmów morskich. Dlatego też, wyniki uzyskane w ramach niniejszego tematu, dotyczące zaśmiecenia dna morskiego na obszarze 130 stacji rozmieszczonych w południowej części Bałtyku, a także wyniki dotyczące występowania śmieci w przewodach pokarmowych ryb bałtyckich, ze szczególnym uwzględnieniem gatunków komercyjnych, stanowią niezwykle cenny materiał zarówno w skali Bałtyku, jak i w skali globalnej.
Ważnym osiągnięciem tematu jest również skonstruowanie zestawu doświadczalnego i opracowanie metodyki prowadzenia eksperymentów laboratoryjnych, umożliwiających ocenę wpływu pola (elektro)magnetycznego na organizmy morskie, w zakresie wartości indukcji magnetycznej i częstotliwości notowanych aktualnie w środowisku morskim w rejonach przesyłu energii, czy też prognozowanych dla planowanych inwestycji. Planowane eksperymenty będą stanowiły uzupełnienie fragmentarycznej wiedzy na temat wpływu pola (elektro)magnetycznego na organizmy morskie oraz mogą w dalszej perspektywie stanowić element modeli ekologicznych i ekspertyz środowiskowych, w związku z planowaną na polskich obszarach morskich budową farm wiatrowych.
Uzyskane wyniki dotyczące stopnia zanieczyszczenia odpadami Bałtyku południowego oraz występowania plastików w przewodach pokarmowych ryb bałtyckich zostaną opublikowane w czasopismach o zasięgu międzynarodowym. Artykuły zostaną złożone do czasopism w pierwszym kwartale 2017 r. Wyniki analiz meiobentosu i zawartości zanieczyszczeń organicznych w osadach oraz wyniki eksperymentu mającego na celu ocenę wpływu stałego pola magnetycznego na wczesne stadia rozwojowe pstrąga tęczowego Oncorhynchus mykiss również zostaną przygotowane do publikacji w 2017 r. Urządzenie do badań wpływu pola (elektro)magnetycznego będzie wykorzystane do kolejnych eksperymentów zaplanowanych w 2017 r. Ponadto, wykorzystanie tego urządzenia zostało zaplanowane w ramach złożonego do Narodowego Centrum Nauki wniosku o przyznanie środków na badania związane z oceną wpływu pola magnetycznego i elektromagnetycznego na zachowanie i procesy fizjologiczne bałtyckich bezkręgowców.
Ikra pstrąga tęczowego O. mykiss w akwarium referencyjnym
Larwy pstrąga tęczowego O. mykiss w akwarium ekspozycyjnym
Narybek pstrąga tęczowego O. mykiss w akwarium przeznaczonym do badań behawioru (ujęcie z kamery GoPro zamontowanej nad akwarium)
