Podczas obrad grupy roboczej ICES ds. szacowania zasobów łososi i troci bałtyckich (ICES WGBAST) coraz częściej pojawiają się alarmujące sygnały z krajów nadbałtyckich o występowaniu chorób ryb, które powodują dużą śmiertelność (np. rzeka Ljungan), co ma implikacje w doradztwie dot. stanu zasobów tych ryb. Zauważono również w ostatnich latach niepokojąco niską przeżywalność post-smoltów w morzu, co przekłada się na stosunkowo małą liczbę ryb powracających do rzek szwedzkich i fińskich na tarło w porównaniu z dużą liczbą smoltów spływających do morza w latach poprzednich. Alarmujące informacje na temat występowania chorób ryb łososiowatych w Bałtyku i rzekach nadbałtyckich pojawiają się także w raportach grupy roboczej ICES ds. Patologii i Chorób Organizmów Morskich (ICES WGPDMO). Podjęto zatem działania mające na celu rozpoznanie bieżących problemów zdrowotnych łososi i troci z Bałtyku i rzek przyległych.
W dniach 08-09.10.2024 w oddziale Szwedzkiego Uniwersytetu Nauk Rolniczych (SLU) w Drottningholm k. Sztokholmu (Szwecja) odbyły się warsztaty poświęcone kwestii występowania chorób u łososi atlantyckich (Salmo salar) i troci wędrownych (Salmo trutta m. trutta) z Morza Bałtyckiego i rzek przyległych („Workshop on salmon and sea trout health in the Baltic Sea and adjacent rivers”). Spotkanie zostało sfinansowane przez Szwedzką Agencję ds. Gospodarki Morskiej i Wodnej (SWAM). Inicjatywa zyskała aprobatę ICES. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele świata nauki i weterynarii ze Szwecji, Finlandii, Estonii, Łotwy, Polski i Danii. Każdy przedstawiciel zaprezentował zakres realizowanych badań dot. stanu zdrowia łososi i troci w swoim kraju. Polskę reprezentowały dr hab. nauk weterynaryjnych Agnieszka Pękala-Safińska, prof. Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu oraz dr Katarzyna Nadolna-Ałtyn z Morskiego Instytutu Rybackiego – PIB. Prof. A. Pękala- Safińska od lat zajmuje się m.in. badaniami mającymi na celu wyjaśnienie przyczyn występowania UDN u troci w polskich rzekach, a w 2022 połączyła wyniki działań polskich naukowców w ramach konferencji naukowej pt. „Problemy zdrowotne tarlaków troci i łososia – ocena zagrożenia”. Z kolei dr Katarzyna Nadolna-Ałtyn skupia się na badaniach parazytologicznych łososi z Polskich Obszarów Morskich, jest przewodniczącą WGBAST i współinicjatorką omawianych warsztatów.
Zauważono duże rozbieżności między krajami nadbałtyckimi zarówno w kwestii występowania lub braku prowadzonych badań / monitoringów, ich zakresu, jak i obserwowanych problemów zdrowotnych ryb z poszczególnych rejonów. Określono priorytety dalszych badań. Zwrócono uwagę na potrzebę współpracy i prowadzenie skoordynowanych działań w ramach międzynarodowych projektów badawczych. Dyskutowano obecne i potencjalne sposoby uwzględnienia danych dot. występowania chorób ryb w procesie zarządzania ich zasobami. Zgromadzeni naukowcy jednogłośnie opowiedzieli się za chęcią kontynuacji prac nad poruszanymi, skomplikowanymi zagadnieniami, a wyrazem tego jest deklaracja stworzenia konsorcjum naukowego, którego celem będzie wspólny projekt badawczy, mający na celu poszukiwanie przyczyn zaburzeń zdrowotnych obserwowanych u łososi i troci w Morzu Bałtyckim i rzekach przyległych.
K. Nadolna-Ałtyn
Uczestnicy warsztatów podczas obrad (fot. K. Nadolna-Ałtyn)
Prezentacja wyników badań realizowanych w MIR-PIB (fot. A. Pękala- Safińska)
