Elementy funkcjonowania ekosystemu Zalewu Wiślanego
Kierownik zadania: prof. dr hab. Ryszard Kornijów
Zakład Oceanografii Rybackiej i Ekologii Morza we współpracy z Zakładem Chemii Żywności i Środowiska
Celem prac wykonanych w 2016 r. było poznanie warunków siedliskowych w litoralu Zalewu Wiślanego (ZW), możliwości wykorzystania kwasów tłuszczowych, jako biomarkerów diety ryb, wpływu drapieżników na przeżywalność inwazyjnego małża Rangia cuneata, fenologii rozmnażania i tempa wzrostu R. cuneata w cyklu rocznym, minimalnej niezbędnej liczby prób do określania zagęszczenia R. cuneata oraz horyzontalne i pionowe rozmieszczenie małży w ZW. Stwierdzono istotne różnice – analiza skupień oraz analiza głównych składowych (PCA) w profilach 15 kwasów tłuszczowych pomiędzy poszczególnymi gatunkami ryb odłowionych wiosną 2016. Analizie statystycznej poddano też wyniki eksperymentów terenowych nad przeżywalnością Rangia cuneata w ZW. Przeżywalność małży wydawała się silnie zależeć od sezonu, jednak zależność ta okazała się statystycznie istotna tylko w odniesieniu do dużych osobników. Śmiertelność z innych przyczyn, niż drapieżnictwo była niska latem i jesienią, po czym wzrosła zimą w przypadku małży dużych i wiosną w przypadku małych. Kontynuowano eksperyment nad tempem wzrostu w cyklu rocznym w dwóch rejonach ZW: w pobliżu Tolkmicka i Zatoce Elbląskiej. Po jego zakończeniu możliwe będzie stworzenie modelu von Bertalanffy’ego opisującego wzrost małża. Określono minimalne liczby podpróbek, jakie należy pobrać podczas szacowania liczebności małży, zależnie od ich aktualnego zagęszczenia i sposobu poboru prób. Opracowano wyniki badań dotyczących pionowego i horyzontalnego rozmieszczenia R. cuneata w ZW. Małże borowały głębiej osady muliste (do 8 cm), niż piaszczyste (do 6 cm). Horyzontalne rozmieszczenie w poszczególnych warstwach w większości przypadków było równomierne lub skupiskowe, bez wyraźnych prawidłowości ze względu na sezon, czy też głębokość borowania. W efekcie realizacji tematu opublikowano cztery prace, jeden artykuł został przyjęty do druku. Na końcowym etapie przygotowaniu do druku jest pięć następnych prac. Wyniki badań posłużą do wykonania szeregu publikacji, zostaną też wykorzystane w dwu pracach doktorskich.
W 2018 roku planowane jest opracowanie prób bentosu zebranych w roku 2017 oraz przeprowadzenie badań, które naświetlą możliwości filtracyjne R. cuneata w skali ekosystemu ZW.
Udziały procentowe poszczególnych kwasów tłuszczowych w tkance mięśniowej ryb. Kwiecień, 2016
Zasiedlone pojemniki eksperymentalne
Zależność całkowitego przyrostu od początkowej długości Rangia cuneata w Zalewie Wiślanym
Najmniejsza konieczna liczba pomiarów (próbek) do pobrania czerpaczem dna Ekmana i dragą z dna twardego (piaszczystego) i miękkiego (mulistego) przy założonym prawdopodobieństwie popełnienia błędu =0.05 i precyzji pomiaru równej 20% i 30% wartości średniego zagęszczenia. W nawiasie odchylenie standardowe, n – liczba próbek.
Rozmieszczenie pionowe R. cuneata (%) w poszczególnych warstwach (cm) rdzenia w dnie miękkim mulistym w różnych sezonach roku
