Dnia 31 maja 2021 r. w Gdańsku odbyło się drugie spotkanie interesariuszy projektu GRASS, w którym udział wzięli przedstawiciele administracji państwowej, nauki, przedsiębiorcy, a także wszyscy zainteresowani tematem wodorostów z utylitarnego punktu widzenia.
Celem spotkania była dyskusja na temat perspektyw produkcji makroglonów i produktów z makroglonów w Polsce. Dyskusję poprzedziły niezwykle ciekawe prezentacje wprowadzające.
Nadal trwająca pandemia COVID-19 wymagała od uczestników stosowania się do zasad reżimu sanitarnego, co w żadnej mierze nie wpłynęło jednak na przyjacielską i kreatywną atmosferę całego spotkania.
Seminarium rozpoczął Tomasz Kulikowski z Zakładu Ekonomiki Rybackiej MIR-PIB, który powitał zebranych, po krótce przypomniał cele i założenia GRASS, a także poinformował o postępach w realizacji kolejnych etapów projektu. Następnie T. Kulikowski w zastępstwie za dr Magdalenę Jakubowską z Zakładu Oceanografii Rybackiej i Ekologii Morza MIR-PIB omówił rezultaty pakietów roboczych WP 2 i 3, w tym przedstawił narzędzie jakim jest interaktywna mapa wskazująca potencjalne miejsca hodowli i zbioru glonów na Bałtyku (Pan-Baltic map depicting potential of macroalgal cultivation and harvesting). Mapa dostarcza nie tylko informacji o przewidywanym tempie wzrostu w danej lokalizacji i dla danego gatunku, ale także o wpływie hodowli na środowisko (redukcja azotu i fosforu). W innych ogólnodostępnych raportach projektu, wskazano optymalne lokalizacje przyszłej uprawy, uwzględniając nie tylko dane środowiskowe, ale także plany zagospodarowania przestrzennego.
Następnie T. Kulikowski zaprezentował wybrane dane i wnioski odnoszące się do pakietu roboczego WP 4. Po krótce scharakteryzował rynek produktów z makroglonów w Polsce (żywność, biokosmetyki), wskazując na duże zainteresowanie zarówno producentów, jak i konsumentów, podkreślając jednocześnie z jakimi wyzwaniami muszą się mierzyć Ci, którzy chcieliby produkować w oparciu o wodorosty bałtyckie (m.in. przewidywane wysokie koszty produkcji, gatunki inne niż obecnie wykorzystywane). Szerokie zastosowanie produktów z makroglonów będzie więc możliwe tylko ze wsparciem ze strony administracji publicznej. Dużą nadzieję dają założenia Zielonego Ładu, który promuje dalszy rozwój akwakultury o niskim śladzie węglowym. Tę właśnie rekomendację spełnia hodowla makroglonów.
W kolejnej części spotkania uczestnicy mieli okazję poznać doświadczenia praktyka. Andrzej Kalita z firmy Lucky Fish z Krakowie w niezwykle ciekawej prezentacji przybliżył zebranym, jak wygląda produkcja i dystrybucja żywności z ryb i owoców morza. Lucky Fish jako pierwsi wprowadzili na polski rynek sushi, specjalizują się w niszowych i innowacyjnych produktach żywnościowych. A. Kalita wyraził duże zainteresowanie pozyskaniem makroglonów jako surowca do stworzenia kolejnych produktów. Zebrani mieli również okazję posmakować „wakame”, czyli sałatki z wodorostów morskich.
Dr inż. Olga Szulecka, reprezentująca Zakład Ekonomiki Rybackiej MIR-PIB, przybliżyła uczestnikom seminarium temat certyfikacji upraw i zbiorów makroglonów. Producentów obowiązują przepisy prawa zarówno unijnego, jak i krajowego (rozporządzenia, dyrektywy, ustawy). Niemniej jednak, sieci handlowe, które potencjalnie mogłyby dystrybuować dane produkty, mają swoje własne standardy, normy i wytyczne. Konsumenci również coraz świadomiej wybierają produkty na półce. Tu z pomocą przychodzą certyfikaty, które są gwarantem, iż algi zostały pozyskane legalnie z certyfikowanego, zrównoważonego i odpowiedzialnego źródła (np. ASC-MSC; GLOBALG.A.P., Friend of a Sea).
W dalszej części seminarium dr hab. inż. Ewelina Jamróz, prof. UR omówiła niezwykle innowacyjne badania, jakie prowadzi nad stworzeniem w pełni biodegradowalnych opakowań m.in. na bazie furcellaranu (polisacharyd otrzymywany z widlika, glonu z gromady krasnorostów) z dodatkiem naturalnych substancji bio-aktywnych (m.in. wyciągów z herbat). Opakowania takie stanowią nie tylko lepszą ochronę produktu (przedłużają świeżość), ale także mogą informować o przydatności do spożycia (np. poprzez widoczną zmianę koloru folii).
Końcową prezentację pt. „W gąszczu przepisów, czyli prawne uwarunkowania akwakultury glonów w Polsce” przedstawił dr Adam Woźniczka z Zakładu Oceanografii Rybackiej i Ekologii Morza MIR-PIB. Podkreślił, iż kwestia akwakultury morskiej (marikultury) w Polsce jest potraktowana nieco po macoszemu, a przepisy nie są jasne ze względu na brak tradycji uprawy wodorostów w naszym kraju. Wskazał też, że istotnym problemem dla przyszłych upraw wodorostów będą restrykcyjne przepisy dotyczące ochrony gatunkowej.
Na zakończenie seminarium podjęto dyskusję, jakie są perspektywy i bariery rozwoju sektora wodorostowego na Bałtyku. Uczestnicy wskazali przede wszystkim na problemy ekonomiczne i legislacyjne. Podkreślano również ogromną konkurencję ze strony rynku azjatyckiego. Hodowla nad Bałtykiem może okazać się bardzo trudna, więc być może należałoby położyć nacisk na lokalność, jakość, pewność pochodzenia surowca. Wyrażono również nadzieję, że kolejne źródła funduszy publicznych otworzą się na tego typu działalność.
Kolejne spotkanie projektowe GRASS zaplanowano na sierpień 2021 r. Miejmy nadzieję, że okaże się równie ciekawe, zwłaszcza że będzie stanowić końcowe podsumowanie tego projektu.
Zachęcamy do śledzenia wydarzeń związanych z projektem GRASS na www.mir.gdynia.pl oraz na https://www.facebook.com/MorskiInstytutRybackiPIB.
Raporty projektu GRASS w języku angielskim dostępne są na aktualizowanej stronie: https://www.submariner-network.eu/grass
