W dniu 04.11.2019 r. rybacy kutra SZT-1 (armator: Mirosław Daniluk) złowili nietypową rybę: samogłowa (Mola mola) w rejonie położonym na północny zachód od Krynicy Morskiej. Ryba była zaplątana, całkowicie owinięta w sieci stawne o boku oczka 80 mm. Jeszcze tego samego dnia samogłów został dostarczony do MIR-PIB przez armatora. Okaz miał długość całkowitą 57 cm, rozpiętość płetw 83 cm i ważył 12,4 kg. Na miejscu zostały wykonane oględziny, analiza ichtiologiczna i pobrano tkanki do dalszych badań.
Samogłów to ryba morska z rzędu rozdymkowatych. Jak sama nazwa wskazuje, głowa stanowi największą część ciała tej ryby. Ciało samogłowa jest owalne, silnie spłaszczone bocznie, pokryte bardzo grubą, elastyczną skórą, pod którą znajduje się gruba warstwa tkanki tłuszczowej. Ryba ta ma stosunkowo mały otwór gębowy i małe otwory skrzelowe. Samogłów pływa bardzo powoli, często na boku. Ryby te odżywiają się meduzami, kalmarami, ale także planktonem i mięczakami. Samogłów uważany jest za najcięższą rybę kostnoszkieletową – dorosły osobnik może osiągać długość 3 m i masę 2 ton.
Samogłowy występują w wodach całego oceanu światowego, ale najliczniej obserwuje się je w strefie klimatu śródziemnomorskiego i w okolicach strefy międzyzwrotnikowej. To ryby rejonu otwartych wód. Samogłowy sporadycznie spotykane są w Morzu Północnym, a wyjątkowo rzadko w Bałtyku. W wodach niemieckich od 1860 r. pojawienie się samogłowa odnotowano 23 razy (w tym 19 razy od 1978 r.), dominowały osobniki o wielkości 45- 67,5 cm (Moritz i in. 2017). W polskiej strefie notowano pojedyncze osobniki tego gatunku w październiku 2000 r. (na zachód od Rozewia), w listopadzie 2005 r. (na plaży w Pogorzelicy), w październiku 2010 r. (5 mil od Łeby), w październiku 2014 r. (Zatoka Pucka w okolicy Kuźnicy) (www1). Na podstawie posiadanych informacji można stwierdzić, że dostarczony do MIR-PIB osobnik jest pierwszym samogłowem złowionym w południowo-wschodnim rejonie Zatoki Gdańskiej.
Katarzyna Nadolna-Ałtyn, Łukasz Giedrojć
* Moritz T., Augustin Ch.B., Winkler H.M., Pagel H.-J. (2017) Records of the Ocean Sunfish (Mola mola, Tetraodontiformes) in the German Baltic Sea. Bulletin of Fish Biology 17 (No. 1/ 2): 45-51
* www1: https://hel.ug.edu.pl/2014/11/06/subtropikalna-ryba-w-listopadowym-baltyku/
