Grupa Robocza ds. Bałtyckich Międzynarodowych Połowów Badawczych Ryb (Baltic International Fish Survey Working Group [WGBIFS]) jest jedną z międzynarodowych grup eksperckich należących do Grupy Sterującej ds. Zintegrowanych Obserwacji i Monitoringu Ekosystemu (SSGIEOM), a ta z kolei wraz z dwoma innymi grupami sterującymi należy do Komitetu Naukowego (SCICOM) Międzynarodowej Rady Badań Morza (ICES).
WGBIFS realizuje zadania międzysesyjne i obraduje corocznie (zwykle w marcu), poczynając od 1985 r. Jednym z wieloletnich współrealizatorów prac Grupy Roboczej WGBIFS jest dr Włodzimierz Grygiel (MIR-PIB), który w latach 2015-2017, w wyniku wyborów, został powołany przez Generalnego Sekretarza ICES do sprawowania funkcji przewodniczącego tej grupy. Obrady WGBIFS w ubiegłych latach odbywały się ze zmienną liczbą uczestników, np. 9 osób w 1985 r., 26 osób w 2001 r., a w ostatnich latach 22-25 osób. Liczba podstawowych zadań przewidzianych do zrealizowania w trakcie dorocznych obrad zmieniała się od jednego do dziewięciu. Produktem finalnym obrad ww. grupy roboczej były corocznie publikowane raporty z działalności, zawierające m.in. zestawienia i analizę danych z najnowszych badań rozmieszczenia i stanu zasobów głównych gatunków ryb bałtyckich oraz środowiska. Raport z pierwszej sesji WGBIFS (1985 r.) zawierał 20 stron tekstu, a z ostatniej sesji (27-31.03. 2017 r.) 689 stron. Wyniki najnowszych badań uzyskiwanych przez WGBIFS w efekcie realizacji specjalistycznych, standardowych rejsów badawczych w rejonie Bałtyku, prezentowane są i udostępniane Grupie Roboczej ICES ds. Oceny Rybołówstwa Bałtyckiego (WGBFAS) oraz SSGIEOM, SCICOM i ACOM (Komitet Doradczy ICES).
Podstawowym zadaniem grupy roboczej WGBIFS jest planowanie, koordynacja realizacji, analiza i archiwizacja wyników połowów kontrolnych ryb i eksperymentów badawczych oraz towarzyszących im pomiarów akustycznych i hydrologicznych, wykonywanych podczas standardowych rejsów badawczych. W ramach Narodowego Programu Zbierania Danych Rybackich corocznie wykonywane są następujące, międzynarodowe rejsy:
- typu BITS (Baltic International Trawl Survey), w lutym-marcu i listopadzie z użyciem dennego, drobnooczkowego włoka dorszowego w miejscach losowo wskazanych przez WGBIFS dla danego państwa, przy dnie morskim; celem badań jest analiza sezonowych zmian przestrzennych wydajności połowowej dorszy i storni oraz w mniejszym zakresie śledzi i szprotów,
- typu BIAS (Baltic International Acoustic Survey), we wrześniu-październiku, z użyciem drobnooczkowego pelagicznego włoka śledziowego w kwadratach statystycznych ICES przypisanych do monitorowania przez dane państwo; celem badań jest analiza okresowych zmian przestrzennych w rozmieszczeniu i stanie zasobów stad szprotów i śledzi oraz w mniejszym zakresie dorszy, w toni wodnej, przy użyciu metody przeglądów akustycznych,
- typu BASS (Baltic Acoustic Spring Survey), w maju, z użyciem drobnooczkowego włoka pelagicznego w kwadratach statystycznych ICES przypisanych do monitorowania przez dane państwo; celem badań jest analiza zmian przestrzennych w rozmieszczeniu i stanie zasobów stada szprotów w okresie ich tarła w toni wodnej, przy użyciu metody przeglądów akustycznych.
Innymi zadaniami członków grupy roboczej WGBIFS są:
- aktualizacja treści przewodników metodycznych (BITS Manual, IBAS Manual) do bałtyckich rejsów badawczych, zgodnie z zaleceniami zawartymi w Series of ICES Survey Protocols (SISP) oraz opiniami recenzentów,
- prezentacja najnowszych wyników indywidualnych badań uzyskanych podczas ww. rejsów,
- koordynacja programu zbierania i rejestracji przypadkowej obecności śmieci morskich w połowach kontrolnych ryb włokiem dennym (rejsy BITS),
- opracowanie odpowiedzi i opinii dla różnych grup roboczych i studyjnych ICES, Komitetu Doradczego ACOM i Centrum Danych przy Sekretariacie ICES, HELCOM, instytutów badawczych, koordynatorów zbioru danych do szacowania zasobów stad ryb bałtyckich, realizatorów projektów badawczych, itp.
Foto 1. Uczestnicy sesji roboczej WGBIFS w marcu 2017 r. (Ryga – Łotwa)
Wyniki prac WGBIFS, w tym standardowych rejsów badawczych (BITS, BIAS), prezentowane były m.in. w kilku wydaniach „Wiadomości Rybackich” (nr 5-6 z 2008 r., nr 5-6 z 2010 r., nr 3-4 z 2014 r., nr 9-10 z 2015 r., nr 5-6 oraz 9-10 z 2017 r.), piśmie Morskiego Instytutu Rybackiego – Państwowego Instytutu Badawczego w Gdyni. Poniżej przedstawiono dwa przykłady wyników badań uzyskanych w efekcie rejsów badawczych.
Rysunek 1. Rozkład geograficzny liczebności stad szprotów i śledzi w Bałtyku, wg kwadratów statystycznych ICES (na podstawie akustycznych szacunków zasobów ryb w rejsie typu BIAS, wrzesień-październik 2016 r.; ICES, 2017).
Rysunek 2. Wyniki analizy regresji liniowej średnich wartości temperatury wody, zasolenia i zawartości tlenu w warstwach przydennych polskich obszarów morskich względem głębokości połowów kontrolnych ryb wykonanych przez statek „Baltica” podczas rejsu typu BITS w lutym-marcu 2017 r.
